โอท็อป ( OTOP  ) หัตกรรมไม้แกะ โซฟามังกร ภูมิปัญญาชาวบ้าน

วันที่ 21 เม.ย.60 ผู้สื่อข่าว KPPNEWS เดินทางไปติดตาม อาชีพความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่ชาวบ้านกลุ่มหนึ่งเก็บต้นไม้ตามหัวไร่ ปลายนา ที่หลายคนมองข้าม นำมาแกะสลักไม้เป็น โซฟามังกร ที่หมู่บ้านคลองเตย หมู่ที่ 9 ตำบลคลองลานพัฒนา อำเภอคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร  หมู่บ้านนี้นอกจากจะเป็นคนพื้นบ้านดั้งเดิมแล้ว ยังมีบุคคลหลายกลุ่มได้อพยพเข้ามา เพื่อทำมาหากินได้แก่ ชาวไทยทรงดำ ชาวไทยภูเขาเผ่าเย้า ชาวไทยอีสาน เอื้อต่อการประกอบอาชีพของชาวบ้าน เช่น มีแหล่งน้ำและแหล่งไม้ ที่อุดมสมบูรณ์ทำให้ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทางด้านเกษตรกรรมเป็นหลัก และมีอาชีพเสริม เพื่อเพิ่มรายได้ให้กับชาวบ้านเวลาว่างจากการทำนา ทำไร่มันสัมปะหลัง  ก็มาทำอุตสาหกรรมในครัวเรือน  หัตถกรรมด้านการทำโต๊ะไม้โซฟามังกรนายจำนง แสนคำ อายุ 54  ปี ผู้จัดการกลุ่มโซฟามังกรบ้านคลองเตย กล่าวว่า ศูนย์หัตถกรรมพื้นบ้านโซฟามังกร  เป็นการรวมกลุ่มของช่างแกะสลักไม้ ความเป็นมาของการแกะสลักในอดีตกว่า 20 ปีที่ผ่านมาจะผลิตเก้าอี้เพื่อใช้ในครัวเรือนโดยใช้รากของต้นไม้ ที่ลำต้นไม้ถูกตัดทิ้งจนเหลือแต่ตอ แต่ราก ที่อยู่ตามหัวไร่ ปลายนา   จึงไปขุดขึ้นมา เป็นวัตถุดิบในการแกะสลัก เช่น ไม้มะค่า รูปทรงส่วนใหญ่เป็นเก้าอี้นั่ง โซฟารากไม้ มีลวดลายและการออกแบบจะเน้นความเป็นธรรมชาติ เป็นสินค้าสร้างรายได้เสริมกับครอบครัว

ปัจจุบันไม้มะค่า เป็นไม้หวงห้ามที่ทางราชการไม่อนุญาตให้นำมาใช้แปรรูป ผิด พรบ.ป่าไม้  จึงหันใช้ไม้หลายประเภทที่หาได้ง่าย ตามท้องถิ่นที่มีชื่อเป็นมงคล เช่นต้นจามจุรี ซึ่งเป็นไม้เศรษฐกิจโตเร็ว โดยใช้ส่วนของลำต้นตัดเป็นท่อนๆ เป็นวัตถุดิบ รูปทรงมีขนาดใหญ่เน้นเป็นโซฟามังกรอย่างเดียว ลวดลายและการออกแบบขึ้นอยู่กับ จินตนาการของผู้ผลิตมีทั้งมังกรคู่ หงส์คู่
การแกะสลักโซฟามังกรได้ทำกันมาอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลากว่า 20 ปี ส่วนใหญ่จะทำกันภายในครัวเรือนประกอบด้วย พ่อ แม่ ลูก ทุกครัวเรือนจะต้องมารวมตัวกันทำ ที่ ศูนย์หัตถกรรมพื้นบ้านโซฟามังกรมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และช่วยเหลือซึ่งกัน และกัน ช่างแกะสลักทุกคนต่างมีประสบการณ์และความชำนาญในการจัดแกะสลักโซฟามังกร ได้เองทุกขั้นตอน สามารถประกอบเป็นรูปทรงและเก็บรายละเอียดของชิ้นงาน

สำหรับเครื่องมือที่ใช้ในการแกะสลักจะใช้ สิ่ว เลื่อยยนต์หรือบาร์ เครื่องขัด กระดาษทราย กบไฟฟ้า และกาว ขั้นตอน การแกะสลักของช่างแต่ละคนจะมี 9 ขั้นตอน ได้แก่ การคัดเลือกไม้ การตัดไม้ การปรับพื้นไม้ การออกแบบ ลวดลายและโคร่งร่างมังกร การแกะสลัก การตกแต่ง การประกอบชิ้นส่วนของโซฟา มังกร การเก็บรายละเอียดของชิ้นงาน การตกแต่งและทาสี เทคนิคพิเศษของการแกะสลักคือ การใช้สิ่วแนวนอนจะทำให้ลวดลายมีความอ่อนช้อย งดงาม ใช้สิ่วแบบตั้งฉากจะทำให้ลวดลาย คมชัด และร่องลึก ความแตกต่างของชิ้นงานขึ้นอยู่กับประสบการณ์และจินตนาการของช่างแต่ละคนแต่จะเป็นมาตรฐานเดียวกันทุกตัวของไม้โซฟาคือ ขนาดความกว้าง 35-40 นิ้ว ความยาว 2.10 เมตร และมีความหนา 7-8 นิ้ว ใช้เวลาประมาณ 15 วัน ต่อตัว ที่มีความประณีต อ่อนช้อย กลมกลืน ในรูปแบบ มังกรคาบแก้ว มังกรถือถุงเงินถุงทอง มังกรยิ้ม มังกรดุ อย่างสวยงาม เป็นสินค้า 0T0P หัตกรรมไม้แกะ ออกจำหน่ายเป็นไม้โซฟามังกรตัวละ 6,500-8,000 บาทปัจจุบันมีสมาชิกช่างแกะสลัก มีทั้งชายและหญิง ในการแกะสลัก 22 ครัวเรือน ที่มีรายได้ที่สามารถเลี้ยงครอบครัวได้อย่างไม่ขัดสน พร้อมทั้งเป็นแหล่งความรู้สำหรับการศึกษาดูงานแก่คนที่สนใจทั่วไปและโรงเรียนต่างๆนำไปเป็นพื้นฐานอาชีพสำหรับสอนนักเรียน วิธีการถ่ายทอดความรู้ มีการอบรม สาธิต และให้ลงมือปฏิบัติด้วยตนเองทุกขั้นตอนจนเกิด ความชำนาญ อย่างไม่หวงวิชา หรือนักท่องเที่ยวก่อนจะไปเที่ยวชมน้ำตกคลองลาน ก็จะเป็นทางผ่านแวะเยี่ยมชมหมู่บ้านแห่งนี้ จะได้พบกับการสาธิตในทุกขั้นตอนการผลิตผลิตภัณฑ์จากไม้ที่บางคนอาจไม่เห็นคุณค่า แต่สามารถนำมารวมกันเป็นเฟอร์นิเจอร์ไม้ที่มีความสวยงามและเป็นมงคลเหมาะสำหรับไว้ใช้งานนั่งนอนพักผ่อนและตกแต่งบ้าน เป็นอย่างยิ่ง!!!//สมพงษ์ ไทยรัฐรายงาน